Tekst pochodzi z opracowania pn.: "Program modernizacji infrastruktury służącej oczyszczaniu i odprowadzaniu wód opadowych w celu poprawy zabezpieczenia przeciwpowodziowego dla miasta Kołobrzeg". Opracowany został na zlecenie Miasta Kołobrzeg przez firmę DHI Polska Sp. z o. o. z siedzibą ul. Bagno 2/89, 00-112 Warszawa.

Przykłady zastosowania rozwiązań błękitno - zielonej infrastruktury

Beczki deszczowe

Beczki deszczowe to pojemniki, które zbierają spływającą z dachu wodę opadowę i umożliwiają jej wykorzystanie w porze suchej. Modelowanie wdrożenia beczki deszczowej pozwala na symulację procesów obejmujących magazynowanie wody opadowej, przelewanie i odwadnianie. Zmagazynowana woda opadowa może być wykorzystana zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz budynku. Na zewnątrz woda opadowa może być wykorzystana do nawadniania ogrodu podczas okresów bezdeszczowych lub do mycia powierzchni. Wewnątrz budynków swoje zastosowanie znajduje m.in. do spłukiwania toalet czy mycia podłóg.

Rysunek 34 Przykład zastosowania beczki na deszczówkę, źródło: https://www.bioekowy.pl/httpswwwbioekowyplzbiornik-na-deszczowke-barrique-beczka-250l-ciemny-braz-p-108html-p-108.html

Niecka chłonna

Nieckę chłonną stanowią obszary wodne lub zagłębienia o pochyłych zboczach porośniętych roślinnością. Zastosowanie niecki chłonnej spowalnia transport zebranego odpływu, zwiększając czas na infiltrację do gleby wód deszczowych. Bardzo dobre oczyszczanie biologiczne w ożywionej warstwie gruntu i zatrzymanie substancji rozpuszczonych sprawia, że niecka pozwala na jednoczesną retencję z wstępnym oczyszczeniem wód obciążonych zanieczyszczeniem. Jest to rozwiązanie najczęściej stosowane na terenach komunikacyjnych, ze względu na proste wykonanie, a jednocześnie wydajną pracę i szybki efekt poprawy walorów estetycznych krajobrazu.

Rysunek 35 Przykład niecki chłonnej, źródło: Wolski P.,2013, Znaczenie okien hydrologicznych

Ogród deszczowy

Ogród deszczowy jest uproszczoną formą komory bioretencyjnej i stanowi oazę roślinności nasadzonych w niewielkim zagłębieniu, które może przyjąć różne kształty. Ogród deszczowy pozwala na spowolnienie przepływu i retencji wód opadowych, a system korzeniowy zastosowanych roślin zapewniają biologiczne oczyszczanie wód opadowych wraz z stopniową infiltracją w głąb gleby. W warstwie gleby następuje magazynowanie w pustych porach, ewapotranspiracja i infiltracja, która jest kontrolowana przez właściwości otaczającej gleby.

Rysunek 36 Przykład zastosowania ogrodu deszczowego, źródło:  http://www.administrator24.info/artykul/id10054,ogrody-deszczowe-poprawiaja-estetyke-osiedla-i-zapobiegaja-podtopieniom

Rysunek 37 Ogrody deszczowe w Gdyni, źródło: https://ciee-gda.pl/ciee-ogrod/ogrod-deszczowy/

Zielony dach

Zielone dachy pokryte roślinnością zatrzymują wodę deszczową, która jest filtrowana, ewapotranspiruje, a jej nadmiar jest odprowadzany. Główną funkcją zielonych dachów jest zmniejszenie ilości odprowadznych wód do kanalizacji deszczowej. Dodatkowymi korzyściami ekologicznymi jest filtracja zanieczyszczeń powietrza, tłumienie hałasu, pochłanianie promieniowania UV oraz poprawienie mikroklimatu.

Rysunek 38 Przykład zastosowania zielonego dachu, źródło: http://hadart.pl/zielone-dachy-i-zielone-sciany-a-retencja-wod/

Zielone dachy w okresie zimowym zapobiegają dużym stratom ciepła, w okresie letnim zaś chronią przed nadmiernym nagrzewaniem.

Nawierzchnia porowata

Nawierzchnia przepuszczalna stanowi wykop wypełniony żwirem, utwardzony porowatą mieszanką betonową lub asfaltową. Przepuszczalne chodniki są wdrażane w miejscach, w których nawierzchnia musi zapewniać solidne wsparcie dla ruchów pojazdów tj. ulice i parkingi. Zazwyczaj opady deszczu spływają w głąb chodnika do warstwy żwiru, gdzie w naturalny sposób mogą przenikać do rodzimej gleby. Zastosowanie takiego rozwiązania pozwala na spowolnienie spływu powierzchniowego i powolny odpływ do kanalizacji deszczowej. Nawierzchnie porowate mogą zostać zastosowane na placach parkingowych, drogach, w parkach oraz na osiedlach, terenach zabudowy zwartej i domów jednorodzinnych.

Rysunek 39 Zastosowanie powierzchni przepuszczalnych w przestrzeni miejskiej, źródło: https://muratordom.pl/ogrod/nawierzchnie/nawierzchnia-mineralno-zywiczna-wybieramy-nawierzchnie-przepuszczalne-aa-XzGk-TEvj-T3Vo.html

Tabela  Zestawienie korzyści wynikających za zastosowania rozwiązań błękitno- zielonej infrastruktury [Burszta-Adamiak E.,  2010]

Propozycja wykorzystania wód opadowych do celów niekonsumpcyjnych

Istotnym działaniem z zakresu gospodarowania wodami opadowymi i roztopowymi jest określenie zachowań problematycznych, które dotyczą bezpośrednio lub są powiązane z działalnością człowieka, która w sposób powszechny generuje duże życie wody.

Możliwości techniczne zagospodarowania wód deszczowych dla infrastruktury lub obiektów:

Wykorzystanie wody w samoobsługowych myjniach samochodów osobowych

Wykorzystanie wód deszczowych w myjniach może ograniczać w znaczący sposób zużycie wody i pozwala odciążyć uzdatniania wody. Dla przykładu dla myjni 4-stanowiskowej dobowe zużycie wody waha się w granicy q=13 m³/dobę, przyjmując 4 samochody/h i zużyciu jednostkowym wody 100/samochód, w okresie roku ok. 120 dni bezdeszczowych oszczędność wody wyniesie ok. 1 500 m³. Uwzględniając kosz wody 4,50 PLN/m³, oszczędność kosztów wyniesie ok. 7 000 PLN.

Wykorzystanie wody na potrzeby bytowe (spłukiwanie toalet) w budownictwie jednorodzinnym, wielorodzinnym i użyteczności publicznej

Znacząca część wód opadowych możliwa jest do wykorzystania w budownictwie mieszkaniowym oraz w budynkach użyteczności publicznej. Zdolność wykorzystania wód uwarunkowana jest ilością zużywanej wody. Średnie zużycie wody na potrzeby spłukiwania toalet wynosi 30% ogólnego zużycia wody dla budynków mieszkalnych i ok. 40% dla budynków użyteczności publicznej.

Rysunek 41 Schemat wykorzystania wód deszczowych, źródło: https://docplayer.pl/57299158-Z-nami-zaczynasz-oszczedzac-centrale-deszczowe.html

Wykorzystanie wody do podlewania ogrodów

Wykorzystanie wód deszczowych do podlewania roślin związane jest z koniecznością budowy podziemnych zbiorników retencyjnych. Wykorzystanie wody do podlewania roślin może być realizowane za pomocą układów automatycznych lub ręcznych. Przeciętne zużycie wody do podlewania zielni wynosi ok. 2,5 l/m² na dobę. Przy zapewnieniu wymaganej ilości wody dla planowanej powierzchni zielni należy przyjąć okres gromadzenia wody ok. 21 dni, aby zapewnić świeżość wody. W przypadku zielni użytkowej umożliwiającej rekreację najlepszym rozwiązaniem są systemu automatyczne z uruchamianiem podlewania roślin w okresach nocnych.

Zwiększenie retencji i wykorzystania wód opadowych przez właścicieli nieruchomości

W ramach kampanii promującej zmniejszenie ilości odprowadzanych wód opadowych proponuje się zachęcanie właścicieli nieruchomości do zagospodarowania wód deszczowych do własnych potrzeb (spłukiwanie toalet, pranie, mycie podłóg, podlewanie ogrodów itp.) W przypadku wprowadzenia opłat za odprowadzanie wód opadowych bodźcem do ograniczenia ilości zrzutu wód deszczowych mogłyby być udzielane bonifikaty w opłatach.

Ograniczenie udziału powierzchni nieprzepuszczalnych

Biorcą pod uwagę aspekty ekologiczne i ekonomiczne proponuje się również popularyzację wśród mieszkańców pozostawiania terenów zieleni. Zastosowanie powierzchni ażurowych na posesjach prywatnych oraz w przestrzeni miejskiej, pozwala na inlitrację wód opadowych i roztopowych zmniejszając tym samym spływ powierzchniowych, co ma miejsce w przypadku zastosowania w pełni powierzchni nieprzepuszczalnych.

Retencja wód opadowych do celów przeciwpożarowych

Przy realizacji nowych obiektów proponuje się rozważenie rozwiązań technicznych w celu gromadzenia wód opadowych dla potrzeb przeciwpożarowych. Retencja wody może być realizowana poprzez budowę otwartych lub zamkniętych podziemnych zbiorników retencyjnych. W tym przypadku dodatkową korzyścią jest zmniejszenie zużycia wody uzdatnionej dla potrzeb przeciwpożarowych. Rozwiązanie z retencją wody szczególnie polecane jest dla zakładów lub przedsiębiorstw mających w swoich zasobach nadziemne zbiorniki przeciwpożarowe.